Το ζήτημα της πολιτικής ευθύνης

της Ειρήνης Σαββίδου, Πολιτικού Επιστήμονος

Στις μέρες μας, εκτός από ζήτημα, η πολιτική ευθύνη είναι και ζητούμενο. Όχι μόνο στην πατρίδα μας, αλλά και σε όλα τα κράτη του κόσμου. Συναρτάται άμεσα με τον πολιτικό βίο, τα προνόμια των αξιωματούχων, αλλά και με τη δικαιοσύνη. Για να μπορέσουμε όμως να ορίσουμε την πολιτική ευθύνη θα χρειαστεί να επαναφέρουμε στην τυπολογική τους τάξη τα πολιτικά συστήματα. Ο Αριστοτέλης δείχνει τον δρόμο και μας εξιστορεί μέσα από την «Αθηναίων Πολιτεία» την εξέλιξη του πολιτικού συστήματος των Αθηναίων. Στην εποχή του Δράκοντα, το κράτος κατείχε την πλήρη πολιτική κυριαρχία, ενώ η κοινωνία παρέμενε ιδιώτης, δηλαδή, εκτός των πολιτικών πραγμάτων με αποτέλεσμα την πολιτική της αδυναμία. Ένα ολιγαρχικό πολιτικό σύστημα χωρίς καμία κοινωνική συνοχή και συμμετοχή.

Η ανάγκη για αλλαγή του πολιτικού συστήματος στην εποχή του Δράκοντα προκάλεσε την επανάσταση και η επανάσταση ανέδειξε έναν καινούργιο νομοθέτη, τον Σόλωνα. Ο Σόλων, ανήγαγε την κοινωνία σε δήμο και ο δήμος ως εντολέας λάμβανε τις πολιτικές αποφάσεις, ενώ το πολιτικό προσωπικό ως εντολοδόχος της κοινωνίας εφάρμοζε τις αποφάσεις και την πολιτική βούληση του δήμου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στο πολιτικό σύστημα της αντιπροσώπευσης που καθιέρωσε ο Σόλων, το πολιτικό προσωπικό λογοδοτεί στον δήμο για τις ενέργειες και τις πράξεις του και υπόκειται στη δικαιοσύνη όταν αυτές δεν εναρμονίζονται με τις αποφάσεις του (Κοντογιώργης, 2007).

Η δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε στην Αρχαία Αθήνα με την εμφάνιση του Κλεισθένη, ο οποίος κατήργησε τη σχέση εντολέα και εντολοδόχου με αποτέλεσμα ο δήμος να αποκτήσει την καθολική πολιτική αρμοδιότητα και να εφαρμόζει ο ίδιος τις πολιτικές του αποφάσεις.

Ποιο πολιτικό σύστημα προσιδιάζει αυτό της εποχής μας και αν η κοινωνία μας συντάσσεται σε δήμο, θα το αφήσουμε στην κρίση του αναγνώστη. Το σίγουρο είναι ότι για τη δημοκρατία έχουμε να διανύσουμε ακόμα πολλά χιλιόμετρα.

Παρόλα αυτά, το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας επικαλείται την ανάληψη της πολιτικής του ευθύνης ως αποτέλεσμα των παρατυπιών, των αδικημάτων και των παραβάσεων των νόμων. Θυμηθείτε, βέβαια, ότι στο πολιτικό σύστημα του Σόλωνα, όταν η διεξαγωγή της πολιτικής δεν εναρμονιζόταν με τη βούληση του δήμου, τότε το πολιτικό προσωπικό λογοδοτούσε. Με σημερινούς όρους: παραίτηση και παραπομπή στη Δικαιοσύνη. Στην πατρίδα μας, αλλά και στον κόσμο ευρύτερα, πέρα από κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις, δεν συμβαίνει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Αντίθετα, γίνεται χρήση της ασυλίας και άλλων προνομίων με φόντο αόριστα και ασυνάρτητα διαγγέλματα για τον περιορισμό τους.

Άλλωστε, από τη θανάσιμη εισβολή στο Καπιτώλιο μέχρι και την υπόθεση των «χρυσών» διαβατηρίων στην Κύπρο, δεν ανέλαβε κανείς την πολιτική ευθύνη των πεπραγμένων του και ούτε πρόκειται.

philenews.com